ከሁለት አመታት ጦርነት በኋላ በመቶ ሺዎች የሚቆጠሩትን ከቀያቸው ተፈናቅለው ለረሃብ አፋፍ ላይ ደርሰዋል፣ ይህ ማስታወቂያ በደቡብ አፍሪካ ከተካሄደው የመጨረሻ ዙር የሰላም ድርድር ላይ ወጥቷል።
በአብዲ ላፍ ዳሂር እና በሊንሴ ቹቴል/NYT
ህዳር 2፣ 2022
የኢትዮጵያ መንግስት እና በሀገሪቱ ሰሜናዊ የትግራይ ክልል አማፂ ሃይሎች ከሁለት አመት በፊት በጀመረው አረመኔያዊ የእርስ በርስ ጦርነት “ለዘለቄታው ጦርነት ማቆም” ሲሉ ተስማምተዋል።
በአስታራቂዎች የተሰጠው ማስታወቂያ በደቡብ አፍሪካ በአፍሪካ ህብረት ከተጠራው የመጨረሻው ዙር የሰላም ድርድር በኋላ ነው።
“በኢትዮጵያ ግጭት ውስጥ ያሉት ሁለቱ ወገኖች ጦርነቱ እንዲቆም በይፋ ተስማምተዋል” ሲሉ የመጀመርያ እና የመውጣት ድርድሩን ከአንድ አመት በላይ የመሩት የቀድሞው የናይጄሪያ ፕሬዝዳንት ኦሉሴን ኦባሳንጆ ተናግረዋል። አክለውም “ይህ ጊዜ የሰላም ሂደቱ ማብቂያ አይደለም ፣ ግን የሂደቱ መጀመሪያ ነው” ብለዋል ።
እ.ኤ.አ. በህዳር 2020 የጀመረው የእርስ በርስ ጦርነት ከፍተኛ ውድመት እና አሰቃቂ ድርጊቶችን አስከትሏል፣ በሺዎች የሚቆጠሩ ሰዎችን ለሞት ወይም ለአካል ጉዳት ዳርጓል፣ ሚሊዮኖችን አፈናቅሏል እና በርካቶችን በርሃብ አፋፍ ላይ አድርጓል።
ፌክ ኒውስ ነው ከምር ነው? እስከ ወንጀላቸው እስከ ነጠቃቸው በክብር ወምበራቸው ሊቀመጡ ነው? አማራ ከዚህ በላይ ምን ቀረህ? ተናንቀህ ሙት ቀደም ብለህ ግን ብአዴንን ሸኘው፡፡
የኢትዮጵያ እና የህዋህት አሽባሪ ቡድን የእርስ በርስ ጦርነት ለማቆም መስማማታቸውን አስታራቂዎች ተናገሩ
Really?
Not too fast to celebrate. The devil is in the details. Show us the signed document and let’s say our piece. It is reported that TPLF agrees to disarm, but does it have an army? Don’t think so. What TPLF leads is a rag tag militia which it calls TDA the arms of which are not within the control of TPLF. How can Feds disarm the Tigray population which can be easill be stash somewhere? That’s why I’ saying don’t celebrate too fast. The other thing is TPLF has won since the basis of the agreement is full enforcement of the constitution. Because of that, interest of Amhara region is defeated. Welkait – Tekede is gone to Tigray. Sold the higest bidder! Party time in TPLF camp; agony in the Amhara camp. Tigray referendum and independence will follow. It’s the constitution that allows it – without bloodshade. Overall, it’s a loss for the country.
I_Mognu
ይህ ዜና አስገራሚ ነገር ነው። ወያኔ ለሰላም ተቀምጦ ሰላምን ተቀብያለሁ ሲል በታሪኩ የአሁኑ የመጀመሪያው ነው። ዝርዝር ሁኔታውን በጊዜ እንሰማዋለን። ግን ተፈጻሚነት ይኖረዋል ወይ? ወያኔ ትጥቅ ፈታ ማለት የትግራይ ህዝብ መከራ ቆመ ማለት ነው። የአማራና የአፋር ህዝቦች ጭፍጨፋ ያከትማልም ብለን እናምናለን። ግን ይህ ሁሉ ግፍና እብደት ሳይፈጸም የእናቶችን እንባ የረገጠው ወያኔ ዛሬ እሺ ማለቱ የሚጋልቡት አሜሪካኖች ተጽኖ አርገውበት ወይስ የልብ ቀዶ ጥገና ተደርጎለት? ያም ሆነ ይህ ሰላም በስምሽ ስንት ግፍ ተሰራ እንዳለው ደራሲው ጊዜ መስታውት ነውና ሁሉን ጠብቀን እንይ። ፈሶ የተንጣለለው ግፍ ማብቂያው እውን ይሆን? ለትግራይ እናቶች፤ ለአማራና አፋር ህዝቦች ወያኔ ምን ምላሽ ይኖረው ይሆን? መንግስትስ የወያኔን ጥፋተኞች አለመቅጣቱ በህዝቡ ምን ያመጣበት ይሆን?
የዶ/ር አብይ መንግስት ልብ ካለው አሁን በምርኮ የያዛቸውን የትግራይ የግድ ዘማቾች ተንከባክቦ ወደ መቀሌ በመውሰድ ለወላጆቻቸው የተረፉትን ማስረከብ አለበት። እነርሱ ናቸው ስለ ጦርነቱ ክፋትና ማን ሞቶ ማን እንደተረፈ፤ በኢትዮጵያ ሰራዊትና ምልሻ እጅ የደረሰባቸው ግፍ/ ወይም መልካም አያያዝ ካለ ለትግራይ ህዝብ የሚያስረድት። ያኔ የትግራይ ህዝብ የወያኔ ካድሬዎችና የውጭ ተከፋዪችን የውሸት ፕሮፓጋንዳ ለይተው ያውቃሉ። የአማራ ሚሊሻ፤ ፋኖ፤ የኢትዮጵያ ሰራዊት፤ የኤርትራ ጦር ሰው በሎች እንዳልነበሩ በግልጽ ያስረዳሉ። ስለሆነም ሳይውል ሳያድር የትግራይ ምርኮኞች በሙሉ ወደ ክልላቸው መመለስ ቀዳሚው ሥራ መሆን አለበት። ሌላው ከወሎ፤ ከጎንደር፤ ከአፋር ወያኔ ዘርፎና ነቅሎ የወሰዷቸውን ሃብቶችና የዘረፉትን የባንክና ሌላም ንብረት መመለስ አለባቸው። ኑዛዜ አንድን ተናግሮ ሌላውን ደብቆ አይሆንም። ወያኔ በትግራይ፤ በአማራና በአፋር ህዝብ ላይ የሰራው ሥራ ጀርመኖች በአይሁዶች ላይ ከፈጸሙት ይከፋል። ፍርድን ለትግራይ ህዝብ እተዋለሁ።
በመጨረሻም እንደ ህልም የማይታመነው የወያኔ ትጥቅ መፍታት ጉዳይ ሲሆን የምናየው ይሆናል። እንዲህ በቀላሉ ተንኮላቸው ይለቃቸዋል ብሎ መገመት አይታመንም። የሰው ደም በእጃቸው ላይ አለና ሁሌ ተቅበዝባዥና ሰላም የለሽ ናቸው። ባጭሩ ህዝባችን በልቶ እንዲያድር፤ ድንበሩን፤ የክልል ፓለቲካውን፤ ሌላውን የሙታን ጡርንባ ሁሉ በመተው ልክ እንደ በፊቱ የትግራይ ልጆችም ሆኑ ሌሎች ኢትዪጵያውያን በፈለጉት የሃገሪቱ ክፍል ሰርተውና አካባቢውን መስለው በሰላም የሚኖሩባት ያች ምድር ትናፍቀኛለች። ጊዜ ሁሉን ያሳያልና እንጠብቅ፡፡ በቃኝ!
Amharas are again raped by Abiy Ahmed and TPLF in South Africa peace talks. What does upholding the Constitution of Ethiopia mean. Giving back our ancestral lands to TPLF without TPLF being held accountable to the mass murder, rape and wanton destruction of infrastructure in Amhara region. Abiy’s Prosperity Party and TPLF are ideologically identical. The struggle of Amharas has just began for equality and justice. The victory may take hundred years but surely we will get there.
Amharas are back-stabbed by this agreement. However, despite the backstab, Amharas have emerged as the holders of the master key to save themselves from endless onslaught and even solve ethiopia’s intractable problems. How? By opting for confederation.
Amharas have no choice but to move for confederation simply because federation in the ethiopian context does not work. As a polirized multi-ethnic country. Ethiopia will not have a fair and free election without the opression of one or another ethnic group. Hence, democracy is an illusion that cannot be realized. The way Oromo rose to power and now control the entire country through proxy regional governments is the proof. Tigreans did it for the last thirty years and Oromos have stepped in Tigreans shoes to impose similar one ethnic group rule. With their number and size of their region, oromo opressive rule will be much worse than tigrean`s. Give another ten years to Oromo rule, ethiopia will be the tail of the world by all standards of measure.
So, it is time for Amharas to exercise their constitutional right to self-determnation and vote on confederation. If they adopt conederation, it will give them the opportunity to attract direct foreign investment since confederation will enable them to have economic diplomats and even have embasies abroad cutting the Oromo controlled foreign ministry diverting foreign investment to oromia and other favoured regions. Amharas can also have a defense force which will protect them from foreign invaders including ethnic Oromo organizations.
In any event, Ethiopia needs vast decentralization resembling confederation since the federalism the country has adopted is notheing other than unitarism in disguise. Controlled from the centre, it has miserably failed to develop the country let alone prosper and ensure safety and security of its citizens. The chaos we see in the country right now has much to do with lack of development (in all sectors) and security. Both have proven beyond the capacity of the federal government to provide.change of government at federal level is not the answer for these problems.
Tigreans have floated the idea of confederation, amharas must follow. Tigreans know that they will not be fairly treated under Oromo rule; as a result, their choice of confederation appears just. Amharas must seize the opportunity to decide their destiny via self-determination as well without wasting another decade under incompetent Oromo rule. Despite all the atrocities they have committed, Tigreans are being heard and embraced by the Oromo rule since Oromos now feel tobe the savours of Eethiopia.
Folks! Don’`t be fooled!. Oromos pretend to be “savours” only if they rule the entire country as one piece. Like any other ethnic group that aspire to oppress and dominate , they are after resources. If amharas want to be heard and embraced as tigreans, they have to go for confederation. If confederation does not work, they have to say good bye to the ethiopian state.
It is outdated for Amharas to hang on “mama Ethiopia” cry since nobody in the country is interested in it any more. What amharas got from this cry is atrocotoes, redicule and shame. All these on amhara because they gave Oromos and other ethnic groups a country which they are not ready and willing to let go. If amhara insist on confederation, Oromos might call the army on it to protect the unity of the country! That will make them a laghing stock since they were in the forefront to weaken the unity of the country. Now they cannot be alllowed to reverse gear.
Amhara! Wake up and smell the coffee. Tell Oromos that you want confederation – if not confederation then separation. Oromo crack down will soften even if Amara opt for confederation. But the idea is not to see Oromo softening on Aamhara, it is to seek real confederation as a wayout from decades long quagmire. Oromo softeneing does not take amharas anywhere.
Try it! It will work and catapult amhara development and growth to the sky and ensure their security. It will eventually liberate oromos too from their bloody distructive path poised to takie everybody else down with them.
Ajebnew Taye,
I absolutly agree with you.
ይህ የአማራ ህዝብ የኮንፌደሬሽን ጥያቄ ወሳኝ መሰለኝ። በኦሮሞ አስተዳደር ስር የአማራ ህዝብ የተሟላ ሰላምና ደህንነት አንዲሁም የኢኮኖሚ እድገት ሊረጋገጥ አይችልም። በኮንፌደሬሽን በነጻነት መሪዎቹን መምረጥ፥ ሰላምና ደህንነቱን ማስጠበቅ በኢኮኖሚ ማደግ ይቻለዋል። እስከኣሁን እንደታየው ከሆነ መሪዎች ተብዬዎቹ ኦሮሞዎች ሲጠሩዋቸው (አቤት) ሲልዃቸው (ወዴት) ባይ ናቸው። ከኦሮሞ ቁጥጥር ውጭ የሆነ አመራር የአማራን ህዝብ ሊያስመነድገው ይችላል። ከኦሮሞ ቁጥጥር ውጭ የሆነ አመራር ባለው የብሔር ፌደራሊዝም ተግባራዊ ሊሆን አይችልም። ያለፉት ሰላሳ አምስት ዓመታት ያረጋገጡት ይህንኑ ነው።
የብሔር ፌደራሊዝም ይቆይ ቢባል እንኴ የተሻለ የሚሰራው በፕሬዚዳንታዊ ስርዓት እንጂ አሁን ባለው ፓርላሜንታዊ ስርዓት አይደለም የሚልው ክርከር አሳማኝ ነው።
ለማንኛውም የአማራ ህዝብ መጪ እድል የሃገሪቱን መጪ እድል ይወስናል። ለዘለቄታው ከትግራይ ፣ ከኤርትራ፣ ክአፋርና ብንቫንጉል ጋር በኮንፌደሬሽን ታሳስሮ ወደፊት የሚራመድበት ኦሮሞ ደቡብን ይዞ የሚያነክስበት ጎዳና ይታየኛል።
I-Mognu